Crush sendromu veya bir diğer adıyla ezilme sendromu, deprem travması gibi doğal afetlerde kişinin ezilme biçiminde yaralanması, uzun süreli sıkışması ve hareketsizlik sonucunda ortaya çıkan doku zedelenmesi ve kas nekrozu olarak adlandırılır. Uzmanlar, deprem sırasında yaralanan kişilerin yüzde 2 ve 3’ünde bu sendromun görüldüğünü ve tedavisi için öncelikle en kısa sürede damar yolunun açılması ve serum tedavisine başlanması gerektiğini vurguluyor.
NPİSTANBUL Hastanesi Dahiliye Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, depremlerde enkaz altında kalındığında vücudun ezilmesi olarak tanımlanan Crush sendromu ile ilgili bilgilendirme yaptı ve önemli tavsiyelerde bulundu.
Crush (Ezilme) Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Dr. Ayhan Levent, “Ezilen çizgili kasların içeriğinin kan dolaşımına karışması sonucunda gelişen Crush sendromunun belirtileri arasında ağrılı ve şiş uzuvlar, tansiyon düşüklüğü, halsizlik, kalp ritim bozukluğu, solunum yetmezliği, idrar miktarında azalma ve koyu renkli idrar yapma sayılabilir. Enkazdan çıkarılan kişinin genel sağlık durumu ilk aşamada iyi saptanabilir. Tek bir uzuvda şişme, uzuvda kuvvetsizlik veya hareket ettirememe gibi bulgular olabilir. Ancak bir süre sonra kan basıncında düşme, solunum yetmezliği ve hayati risk meydana gelebilir. Sonuç olarak bu sendrom, kişinin hayatını tehdit edebilen önemli bir sendromdur. Uygun tedaviler ile hayati risk en aza inebilir” dedi.
Crush (Ezilme) Sendromu Nedenleri Nelerdir?
Depreme maruz kalan kişilerde ortaya çıkabilecek olan crush sendromunun nedenleri arasında; depremler, iş ve trafik kazalarındaki darbeler, çığ düşmesi ile kar kütlesinin altında kalma gibi afetlerin yer aldığını belirten Dahiliye Uzmanı Dr. Ayhan Levent, “Bu sendromu kişinin ezilme biçiminde yaralanması, uzun süreli sıkışması ve hareketsizlik sonucunda ortaya çıkan belirgin doku zedelenmesi ve kas nekrozuna yol açan durum olarak tanımlanıyor” dedi.
Crush (Ezilme) Sendromu Komplikasyonları Nelerdir?
Kas dokusunun uzun süreli basınca maruz kalması sonucu ezilme sendromu oluştuğunu söyleyen Dr. Ayhan Levent sözlerine şöyle devam etti:
“Depremde enkaz altında kalan bedenin üzerinde fazla miktarda ağırlık oluşur. Depremzede çıkarılınca basınç altındaki bölgeler serbestleyip kan akışı başlar. Normalde kasta bulunan potasyum, miyoglobin, fosfat, kreatin kinaz, laktat dehidrogenaz, AST, ALT ve ürik asit hasarlı kas dokudan kan dolaşımına geçer. Kanda seviyeleri yükselen bu maddeler toksik ve ölümcül komplikasyonlara sebep olabilir. Bu komplikasyonlar; akut böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği, hiperpotasemi, hipovolemik şok, solunum yetmezliği, enfeksiyonlar, kompartman sendromu, kanama gibi dahili ve cerrahi komplikasyonları içerir. Özellikle kanda potasyum yüksekliği ölümcül aritmilere sebep oluyor. Bu ölümcül ritimlerden dolayı enkaz altında iyi durumda olan kişi kurtarıldıktan sonra kaybedilebilir.”
Crush (Ezilme) Sendromu Tedavisi
Crush sendromundan kaynaklanan komplikasyonlardan hayati riski ve sakatlanmayı azaltmada en önemli basamağın erken kurtarma ve erken tedavi olduğunu vurgulayan Dr. Ayhan Levent, “Tedaviye depremzede henüz enkaz altındayken başlamak gerekiyor. Kasların aşırı derecede ezilmesi, hızlı ve etkili bir tedavi uygulanmadığı durumda hayati tehlike ortaya çıkar. Tedavinin en önemli basamağı en kısa sürede damar yolu açılarak 1 lt/saat hızla izotonik sodyum klorür (NaCl) ile serum tedavisine başlamaktır” diye konuştu.