Çocukluk Çağı Tepkisel Bağlanma Bozukluğu

Çocukluk Çağı Tepkisel Bağlanma Bozukluğu

İçerik Özeti

Tepkisel Bağlanma Bozukluğu (TBB), 5 yaşından önce başlayan ve sosyal iletişim sorunlarıyla kendini gösteren bir durumdur. Çocuğun hayatının ilk yıllarında bakım veren kişiyle sağlıklı bir duygusal bağ kuramaması sonucu ortaya çıkar ve güven eksikliğiyle birlikte duygusal gelişim sorunlarına yol açar. Bu durum, genellikle ebeveynlerin çeşitli nedenlerle (gençlik, deneyimsizlik, istenmeyen gebelik, ikiz/üçüz doğum, sık doğumlar, annede madde kullanımı, erken ayrılma, sık bakıcı değişimi, yetiştirme yurdunda büyüme, doğum sonrası depresyon vb.) çocuğu istemeden ihmal etmesiyle ilişkilidir. Belirtiler arasında sessizliğe, sosyal etkileşim kurmamaya, sakinleşmekte zorlanmaya, bakıcının yokluğuna kayıtsız kalmaya, yabancılarla mesafeli olmaya, göz teması kurmamaya, fiziksel temastan kaçınmaya, hayali oyun oynamamaya, dil gecikmesine ve tekrarlayıcı davranışlara gösterilmektedir. TBB, otizm spektrum bozukluğuyla benzerlik gösterse de, karşılıklı sosyal etkileşim kapasitesi daha iyi, düzenli bakımla iyileşme eğilimi göstermesi, daha hafif dil gecikmesi ve bilişsel geriliğin olmamasıyla ayrışır. Tedavi, çocuğa verilen bakımı iyileştirmeye, ebeveyn-çocuk iletişimini artırmaya, kreşe/anasınıfına gitmeyi sağlamaya, dil ve konuşma terapisi uygulamasına, ebeveyn eğitimine ve annede varsa doğum sonrası depresyonun tedavi edilmesine odaklanır. Önleme için ise ebeveynlerin çocuğun duygusal ihtiyaçlarını doğumdan itibaren karşılaması ve çocuğu uzun süre yalnız bırakmaması önemlidir.

  • 5 yaşından önce başlar. 
  • Sosyal iletişimde sorunlar ile kendini gösterir.
  • Hayatın ilk yıllarında çocuk ile ona bakım veren kişi arasında sağlıklı duygusal bağlanmanın meydana gelmemesi sonucunda ortaya çıkar.
  • Sağlıklı duygusal bağlanmayı gerçekleştiremeyen bu çocuklar, çevrelerine karşı güven duygusu geliştirememektedir ve buna bağlı olarak da duygusal gelişimde sorunlar oluşmaktadır.

Sebepleri Nelerdir?

Bu durum olasılıkla ana baba tarafından çeşitli sebeplerle ve çoğunlukla istemeden çocuğun ihmal edilmesi nedeniyle ortaya çıkar

  • Bu ihmalin çeşitli sebepleri olabilir
  • Genç ve deneyimsiz ana-baba olma
  • İstenmeyen gebelik
  • İkiz veya üçüz çocuk sahibi olma
  • Çok kısa zamanda üst üste çocuk sahibi olma
  • Annenin uyuşturucu madde ve alkol kullanması
  • Bazı nedenler yüzünden anneden erken ayrılmak zorunda kalma
  • Çok ve sık bakıcı değişikliği yapılması
  • Yetiştirme yurtlarında büyüme
  • Annenin doğum sonrası depresyon geçirmesi
  • Çocuğun çok erken aylarda TV, tablet ve telefon karşısında uzun saatler geçirmesi
  • Anne evde iş yaparken çocuğun uzun saatler yalnız kalması

Belirtileri Nelerdir?

  • Seslenince tepki vermeme ya da nadiren tepki verme
  • Sosyal iletişimi kendiliğinden başlatmama
  • Huzursuz olduğunda veya ağladığında kolay sakinleşmeme
  • Bakım veren kişinin ortadan kaybolmasına aldırış etmeme
  • İnsanları yabancılamama
  • Uzun süreli göz teması pek kurmama veya nadiren kurma
  • Fiziksel temastan hoşlanmama, reddetme
  • Hayali oyun oynamama
  • Sözlü olmayan iletişimde yetersizlik: el işareti kullanmama, bay bay şeklinde el sallamama, jest ve mimik kullanmama
  • Dil ve konuşmada gecikme
  • Duydukları kalıp cümleleri tekrarlama veya cevap vermek yerine ona söylenenin aynısını tekrarlama
  • Amacı olmayan tekrarlayıcı bazı hareketler yapma

Otizm spektrum bozukluğu ile tepkisel bağlanma bozukluğu arasında oldukça kesişen belirtiler vardır. Ağır olguları otizmden ayırmak bazen zor olabilmektedir.

Otizmden ayrılan özellikler şunlardır;

  • Karşılıklı sosyal ilişki kurma kapasitelerinin daha iyi olması
  • Sağlıklı ve düzgün bir bakımın başlaması ve sürekliliğinin sağlanması ile anormal sosyal tepkilerin zaman içinde düzelmeye başlaması
  • Dil ve konuşmadaki gecikmenin otizmdeki kadar ağır olmaması
  • Otizimde sıkça görülen ağır bilişsel geriliğin olmaması

Nasıl Tedavi Edilir?

  • Tedavinin en önemli ve vazgeçilmez unsuru çocuğa verilen bakımın düzeltilmesi ve sağlıklı hale getirilmesidir
  • Ana-baba çocukla iletişimi arttırmalıdır
  • Mümkünse kreş veya anasınıfına başlaması gereklidir
  • Dil ve konuşma terapisine başlanması genellikle gerekir 
  • Bu amaçla ana-babaya çocuk bakımı hakkında eğitim verilmesi ve becerilerinin artırılması şarttır;
  • annede doğum sonrası depresyon varsa tedavi edilmelidir
  • Çok sık bakıcı değişimi varsa bunun engellenmesi gereklidir
  • Çocuğun TV, tablet ve telefon karşısında uzun saatler geçirmesi engellenmelidir
  • Tepkisel Bağlanma Bozukluğu anne babaların çocuğun doğumundan itibaren onun duygusal ihtiyaçlarını karşılamaları ile engellenebilir
  • Çocuğun uzun saatler tek başına oynaması engellenmelidir.
Paylaş
OluşturanNP İstanbul Hastanesi Yayın Kurulu
Güncellenme Tarihi16 Ocak 2025
Oluşturulma Tarihi20 Mart 2023
Sizi Arayalım
Phone