Ayak Burkulması Nedir? Ayak Burkulması Nasıl Olur?

Günlük hayatta yanlış bir hareket ya da aktivite sonucu yaşanabilecek ayak burkulması toplumda sık karşılaşılabilen bir rahatsızlıktır. Ayağın bacak ile birleşmesini sağlayan ayak bileği ekleminin ani hareketler ya da ters hareketler sonucu zarar görmesi sebebiyle oluşmaktadır. Burkulmadan hemen sonra ayak bileğinde şiddetli bir ağrı ve şişme görülebilmektedir. Bununla birlikte kızarıklık, morarma ve harekette kısıtlılık oluşabilmektedir. Ayak burkulması tedavi edilmediğinde daha büyük sorunlara ve komplikasyonlara sebep olabilmektedir. Ayak bileği burkulması vakalarında en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması ve ayak bileğinin tedavi edilmesi gerekmektedir.

Ayak Burkulması Nedir?

Ayak burkulması nedir, ayak burkulması bacak kemiklerinin ayak bileğine bağlanması görevini sağlayan sert ve yumuşak doku bantlarının ani hareketler sonucu yaralanması olarak tanımlanabilir. Oldukça sık karşılaşılabilen bu rahatsızlık ayak bileğinin anlık yanlış bir hareket sonucu dönmesi ya da zorlanması sebebiyle ayak burkulmasına sebep olur. Ayak bileğinde bulunan sert doku bağları eklemlerin sabit kalmasını sağlayarak normal hareket aralıklarını korur. Bu bağlar esnek bir yapıya sahiptir. Fakat aşırı zorlandığı zaman bu esnek bağlarda yırtıklar oluşabilmektedir. Ayak burkulması tedavisinde kullanılan yöntemler burkulmanın belirtilerine göre farklılık gösterebilir. Zaman zaman kısa süreli ağrılarla atlatılabilen ayak burkulması, bazen eklemlerin zarar görmesi ya da kemik kırılması ile daha ciddi bir rahatsızlığa dönüşebilmektedir. Ayak burkulması yaralanmalarında, ayak bileği ekleminde gevşeme ve doku bağlarında yırtılma görülür. Bu yüzden yaralanmanın ihmal edilmesi durumunda ayak bileğinin tekrar burkulması muhtemeldir ve bu burkulmalar sık tekrarlayabilir. Bu durum da eklem kıkırdaklarının bozulmasına sebep olmaktadır.

Ayak Burkulması Neden Olur?

Ayak burkulması rahatsızlığının gün içerisinde herhangi bir fiziksel aktivite sırasında ani yapılan yanlış bir hareket sonucu yaşanması olasıdır. Yalnızca spor aktiviteleri değil, günlük yaşamda yapılan basit, rutin aktiviteler sonucu ayak bileğinde yaralanma görülebilmektedir. Ayak bileği yaralanmalarının, %20’lik bir kısmının spor aktiviteleri sonucu oluştuğu görülmektedir. Bunun dışında günlük aktiviteler sonucu ayak burkulması ile karşılaşma durumu da sıktır. Engebeli ve düz olmayan alanlarda ayağın dönmesi sebebiyle bağların yırtılma ihtimali vardır.

Evre-1 ayak burkulması

Ayak bileğindeki doku bağlarında esneme oluşur. Ayakta su toplaması sonucu ödem olur.

Evre-2 ayak burkulması

Ayak bileğinde gevşeklik olduğu görülür. Doku bağlarında kısmi olarak yırtılma vardır.

Evre-3 ayak burkulması

Kopan doku bağlarının kendi kendini onarması mümkün olmayabilir. 3. Evre ayak burkulmalarında cerrahi müdahale gerekebilmektedir.

Ayak Burkulması İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Ayak burkulması yaralanmalarında risk faktörü oluşturabilecek bazı durumlar vardır. Şu şekilde sıralanabilir:

Ayak burkulmasının; basketbol, futbol, tenis, voleybol, atlama, koşu gibi sıralanabilecek birçok spor aktivitesinin risk faktörü oluşturması sebebiyle sıklıkla görülmektedir.

Kişide daha önce meydana gelmiş bir ayak bileği burkulması sebebiyle ya da herhangi bir ayak bileği yaralanması sonucu ayak burkulması komplikasyonları ile beraber yeniden oluşabilmektedir.

Ayak bileğinin zayıf ve kuvvetsiz bir yapıya sahip olması daha kolay yaralanmalara sebep olabilmektedir.

Engebeli ve düz olmayan zeminde ya da kötü koşullara sahip yüzeyde yürümek ayak burkulması için bir risk faktörüdür.

Yüksek topuklu ayakkabılar giymek ya da ayağa uygun olmayan ayakkabılar tercih etmek ayak burkulmalarına zemin hazırlar niteliktedir.

Ayak Burkulması Belirtileri Nelerdir?

Ayak bileğinde oluşan bir burkulma sonucu oluşan yaralanmanın fark edilmesi muhtemeldir. Çünkü ağrı kişinin hareketini kısıtlar ve kişi yürüme, koşma gibi ayağın kullanıldığı basit fiziksel ve rutin aktiviteleri yapmakta güçlük çeker. Kişinin el ve gözle yapacağı basit bir muayene ayak burkulması belirtileri için yeterince açıklayıcı olacaktır. Ayak bileği burkulmasında kişi ayağın üstüne basamayacak kadar yoğun bir acı ve ağrı hisseder. Burkulma sonrasında ağrılı bölgeye buz ile soğuk kompres yapılması ardından bölgede morarma ve şişlik oluşabilmektedir. Bu belirtiler ayak burkulmasını destekler niteliktedir. Bununla beraber burkulmanın şiddetine bağlı olarak ayak bileğinde hassasiyet hissi, sertlik, ciltte yaralanmaya bağlı morluk dışında oluşan renk değişimleri fark edilebilir.

Ayak Burkulması Nasıl Teşhis Edilir?

Ayak bileği burkulmasının tanısı için hastanın şikâyetleri ve öyküsü dinlenir. Ardından hekim tarafından fiziki muayene yapılır. Bu sırada ayak ve alt bacak incelenir. Şiddetli ayak burkulması yaralanmalarında kemikte kırık ya da çatlak olabilmektedir. Bu ihtimallere karşın bazı görüntüleme yöntemlerinden destek alınarak detaylı inceleme yapılır.

Ayak bileğinin grafisi

Ayak bileğinde kırık olup olmadığını anlamak amacıyla bölgenin röntgeni çekilmektedir.

Ultrason

Ayağın farklı pozisyonlarda bağ ve dokularının durumunu inceleme amaçlı kullanılmaktadır.

Bilgisayarlı Tomografi (BT)

Ayak bileği eklemini oluşturan kemiklerin üç boyutlu görüntüsünü alarak bölgenin daha detaylı taramasını yapmaya yardımcı olur.

Manyetik Rezonans görüntüleme (MRG)

Ayak bileğinin yumuşak ve sert dokularını da dâhil ederek üç boyutlu, ayrıntılı görüntüler elde etmeye yarar.

Ayak Burkulmasına Ne İyi Gelir?

Ayak burkulması yaralanmalarında önerilen çeşitli bitkisel tedavi yöntemleri vardır. Fakat bu yöntemlerin bilimsel açıdan kanıtlanmış bir faydası bulunmamaktadır. Ayak burkulması ardından yapılması gereken ilk şey bir hekime muayene edilmektir. Hastaya doktor tavsiyesiyle uygun tedavinin yapılması önem teşkil etmektedir. Burkulma sonrası ayakta ağrı ve ödem gözlemleniyorsa, bu etkileri azaltmak amacıyla uygulanabilecek ilk müdahaleler vardır. Bir buz torbası ile yapılabilecek soğuk kompres şişlik ve ödeme iyi gelebilmektedir. Şişlik ve ödemin inmeye başlamasından sonra elastik bir sargı ile ayak bileği sarılabilir. Bu işlem ayak bileğinin korunmasını sağlayacak ve ayak burkulmasının iyileşmesi için bir süre ayağın stabilizesini koruyacaktır. Bu sırada ağrı kesici haplar ve kremlerden de destek alınabilir. Ayak bileğini dinlendirmek iyileşme süreci için önemlidir.

Ayak Burkulması Komplikasyonları Nelerdir?

Burkulma tedavisinin uygun ve doğru bir şekilde yapılamaması ya da daha önce burkulmuş ayak bileğinin yeniden burkulması; burkulan ayağın yeterince iyileşmemesi üstüne ayağın kullanıldığı çeşitli aktivitelerin yapılması gibi durumlar ayak burkulmasında komplikasyonlara sebebiyet verebilmektedir. Bahsi geçen komplikasyonlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Kronik ayak bileği eklem sabitsizliği
• Ayak bileği ekleminde artrit oluşumu
• Kronik ayak bileği ağrıları 

Ayak Burkulmasından Korunma Yolları Nelerdir?

Ayak burkulmalarını önlemek amacıyla alınabilecek bazı önlemler şu şekilde belirtilebilir:

• Spor yapmadan önce muhakkak ısınma hareketleri yapılmalıdır.
• Kas gücünü artırmak ve kuvvetlendirmek amacıyla düzenli egzersizler yapılmalıdır.
• Engebeli zeminde yürürken dikkatli olunmalıdır.
• Yapılan aktivitelere uygun ayakkabılar tercih edilmelidir.
• Topuklu ayakkabı giymekten kaçınılmalıdır.
• Ayak bileği daha önce yaralanmışsa bileği koruma amaçlı bandajlar kullanılmalıdır.

Ayak Burkulması Kaç Günde İyileşir?

Burkulma şiddetine bağlı olarak yaralanmanın iyileşme süreci değişiklik göstermektedir. 1. Evre ayak burkulmalarında en fazla üç hafta içerisinde ayak burkulması yaralanması iyileşecektir. 2. Evre burkulmalarda iyileşme istirahat süresine bağlıdır. Bu süre 1-1,5 ayı bulabilmektedir. 3. Evre ayak burkulmalarında cerrahi müdahale gerekebileceğinden ayak bileği burkulmasında iyileşme zaman alabilmektedir.

Ayak Burkulması Ve Şişlik

Ayak bileği burkulduktan sonra şişlik ya da ödem gözlemleniyorsa bu durum burkulmalarda normaldir. Bilek ani hareket sonucu yüksek basınç oluşması sebebiyle şişer ve dokunun eski haline dönebilmesi için zamana ihtiyaç duyar. Burkulma sonrasında şişliğe yapılacak uygun müdahale ile iyileşme süreci hızlandırılabilir. Soğuk kompres uygulaması şişliğin inmesi için etkili olacaktır.

Ayak Burkulması Egzersizleri

Ayak burkulması tedavisinde şişlik indikten ve ağrı azaldıktan sonra ayağın bütünüyle iyileşmesi için ve burkulmanın tekrar nüksetmemesi için egzersizler yapılması etkili olacaktır. Kasların ve eklemin durumuna göre yapılacak egzersizlerin yöntemine ve sıklığına dikkat edilmelidir. Bunun için bir ortopedi hekime danışılması gerekmektedir. Basit, evde yapılabilecek egzersizler ile ayak burkulması tedavisinde iyileşme süreci hızlandırılabilir.

Ayak Burkulduğunda Hangi Bölüme Gidilmelidir?

Ayak burkulması yaralanmalarında özellikle şiddetli ve geçmeyen ağrılar yaşanıyorsa bir ortopedi hekimine başvurulması gerekmektedir. Ortopedi hekimi, uygun muayeneyi yaptıktan sonra gerekli tedaviyi uygulayacak ve hastaya doğru yönlendirmelerde bulunacaktır.