Tırnak mantarı, diğer bir adıyla onikomikoz, yaygın görülen bir mantar enfeksiyonudur. El ve ayak tırnaklarının uç kısmının altında beyaz ya da sarı noktalarla başlayabilen ve ilerleyen bir durumdur. Enfeksiyon ilerledikçe tırnakta soluk bir renk, kalınlaşma ve kenarlarında parçalanmalar görülebilir. Tedavisi ilaçla ve bazı kişisel bakım önlemleriyle mümkündür. Ancak daha sonra tekrar edebilen bir enfeksiyon olduğu için tedavi sonrasında bazı önlemler alınması gerekir.
Enfeksiyon aynı anda birden fazla tırnağı etkileyebilirken, tek bir tırnakla da sınırlı kalabilir. Enfeksiyonun genişlemesi sonucu ayak parmakları ve ayak araları bu durumdan etkilenebilir. Mantar enfeksiyonuna genellikle şeker hastalığı gibi bağışıklık sistemini etkileyen durumlarda sık karşılaşılır. Bazı kişisel bakım önlemleri ve mantar ilaçları ile birlikte enfeksiyonun ortadan kalkması sağlanabilir. Tedavide başarı oranı yüksek olduğu gibi sonradan ortaya çıkma ihtimali de vardır.
Tırnak Mantarı Neden Olur?
Tırnak mantarı nedenleri arasında bazı mantar organizmaları türleri yer almaktadır. Enfeksiyonun ortaya çıkmasına neden olan bu en yaygın tür ise dermatofit adı verilen bir mantar türüdür. Bunun yanında bazı maya ve küf çeşitleri de enfeksiyonlara ve mantara neden olur.
Her yaşta ve cinsiyette görülebildiği için risk faktörler arasında çocuk, kadın, erkek ve yaşlılar yer alır. Genellikle yetişkinlerde ve ileri yaşlarda görülmektedir. Yaşın ilerlemesine bağlı olarak kişinin tırnaklarında kurumalar ve kırılmalar görülebilir.
Tırnakların kırılması sonucunda ortaya çıkan çatlak durumları mantarların tırnak altına ve ara katmanlara ulaşmasına yol açabilir. Ayaklardaki kan dolaşımında azalma olması durumu da bu sorunun ortaya çıkmasına neden olan faktörler arasında yer alır.
Başka kişilerden bulaşma ihtimali de nadir olarak karşılaşılsa da bu durumun nedenleri arasında yer alır. Bunların yanı sıra mantar riskini artıran durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Uzun süre mantarlara maruz kalmak
- Çok yavaş tırnak büyümesi
- Ayakların çok fazla terlemesi
- Nemli ve ortak alanlarda çıplak ayakla yürümek
- Ciltte ya da tırnakta yaralanma
- Sedef hastalığı
- Diyabet (Şeker Hastalığı)
- Kan dolaşımı ve bağışıklık sistemi sorunları
Tırnak Mantarı Belirtileri Nelerdir?
Tırnak mantarının belirtileri arasında; tırnakta kalınlaşma, tırnakta renk değişimi, tırnakta kolay kırılma, dağılma, ufalanma ya da pürüzlü bir yapı olması ve tırnak yapısının şeklinde bozulmalar yer almaktadır.
Bunların yanında kişilerin tırnaklarının alt kısmında koyu renkte ve çoğunlukla kötü kokuda olan birikimlerle karşılaşılabilir. El tırnaklarında sarı, beyaz ya da kahverengi tonlarında renk değişimi görülebilir.
Tırnak Mantarı Nasıl Geçer?
Yaygın olarak görülen bir mantar enfeksiyonudur. Kendi kendine iyileşme göstermez. Mantarın geçmesi, iyileşmesi ve durumun tedavi edilebilmesi için birtakım hijyen alışkanlıklarının benimsenmesi ve tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekir.
Bazı kişilerde rahatsızlık verici bir durum olmadığı zamanlarda tedaviye gerek kalmayabilir. Ancak vakaların çoğunda tedavi için bazı tıbbi mantar ilaçlarının kullanılması gerekebilir.
Ayrıca kişinin bu süreçte ve sonrasında el ve ayak hijyenini sağlaması gerekir. Mantar ilacı tedavisi ile mantarlar ortadan kalkabilirken, bu durum ilerleyen zamanlarda tekrar ortaya çıkabilir.
Tırnak Mantarının Komplikasyonları
Ciddi vakalarda, kalıcı hasarlara ve ağrılı durumlara neden olabilir. Kullanılan bazı ilaçlar, diyabet hastalığı ya da farklı durumlar sebebiyle bastırılmış bir bağışıklık sistemi olan kişilerde, ayaklardan farklı bölümlere yayılabilen ciddi enfeksiyonlara neden olabilir.
Şeker hastalarında, kal dolaşımı ve ayaklarda bulunan sinir ağları bu durumdan etkilenebilir. Ayrıca cilt enfeksiyonu gibi durumların ihtimali de artmaktadır. Ciddi vakalarda bu gibi durumların oluşma ihtimali bulunurken, bazı küçük yaralanmalar da ciddi sonuçlara neden olabilir.
Tırnak Mantarı Nasıl Önlenir?
El ve ayak tırnaklarında oluşabilecek mantar enfeksiyonun gelişmesini engellemek için bazı önlemler alınabilir. Ayrıca alınan önlemlerle ortaya çıkabilecek herhangi bir bakteriyel enfeksiyonun da önüne geçilebilir. Düzenli olarak el ve ayakların yıkanması gerekir.
Enfekte bir kişinin tırnağına temas halinde, eller ve tırnak araları sabunla köpürtülerek iyice yıkanmalı ve hijyenin sağlandığından emin olunmalıdır. Tırnak kesiminin düzenli ve düz bir şekilde yapılması, ayrıca kenarlarının törpü ile düzeltilmesi önemlidir.
Tırnak makasının kullanımı sonrası dezenfekte edilmesi de hijyen bakımından önem taşır. Yayın görülen ayak mantarı uzun süreli terleme sonucu ortaya çıkabildiği için bireyler bu duruma önlem almak için sık çorap değiştirebilir ya da ter emici çorap tercih edebilir.
Ayrıca ayakkabı seçimi de ayaklarda oluşabilecek mantarı etkilediği için hava dolaşımının rahat olduğu ve terlemeye neden olmayan ayakkabılar tercih edilmelidir.
Ayakkabıların günlük temizliği yapılmalıdır. Dezenfektan ve mantar önleyici antifungal pudra gibi maddelerle temizlenmesi gerekir. Yüzme havuzu gibi ortak alanlarda çıplak ayakla dolaşmaktan uzak durulmalıdır. Bu gibi yerlerde kişisel terliklerin kullanılması önerilir.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Hijyen alışkanlıklarının yapılması durumunda çözüme kavuşmayan durumlarda, tırnak yapısının bozulması ve rengin değiştiği yüzeyin ve alanların genişlemesi durumunda doktora görünmeli ve tıbbı yardım alınmalıdır.
Ayrıca şeker hastalarında sık karşılaşılan bir durum olduğu için bu hastalarda görülmesi durumunda mutlaka bir uzmana görünmeleri gerekir.
Tırnak Mantarı Nasıl Teşhis Edilir?
Tırnak mantarı teşhisi için hekim, kişinin el ve ayak tırnaklarını inceleyerek kontrol eder. Kontrol sonrasında tırnaktan ya da tırnak altı birikimlerden örnek alınabilir. Bu örnek laboratuvara incelenmesi için gönderilir. Sonuçlara bağlı olarak durumun tespiti yapılır ve enfeksiyonun nedeni belirlenir.
Sedef hastalığı gibi bazı durumlarla karıştırılabilen bu enfeksiyonlarda, tedavinin doğru uygulanması için teşhisin de doğru yapılması önemlidir. Enfeksiyonun nedeni belirlenmesi halinde kişiye uygulanacak olan tedavi planlaması yapılır.
Tırnak Mantarı Tedavisi
Tırnak mantarı tedavisi, enfeksiyonun yayılımına ve durumun ciddiyetine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bazı durumlarda tedavi zor olabilir. Kişi tarafından yapılan hijyen uygulamaları ve reçetesiz ilaçlar fayda sağalamadığı zamanlarda bir uzmana gidilmelidir.
Doktor tarafından kişiye ağız yoluyla kullanılan (oral) ya da direk olarak tırnağa uygulanabilen (topikal) antifungal ilaçlar reçete edilebilir. Vakaların bazılarında aynı anda hem oral hem de topikal antifungal ilaçların kullanımı gerekebilir.
Tedavi süreci ve tedaviden sonuç alınması uzun sürebilir. Tedavinin yapılması durumunda ise tekrardan karşılaşılabilen bir enfeksiyondur. gibi sonuç alınması da aylar sonrasını bulabilir. Tedavi edilmesi durumunda tekrardan karşılaşılabilen bir enfeksiyondur. Mantar enfeksiyonu
Tırnak Mantarına Ne İyi Gelir?
Tırnak mantarına ne iyi gelir, sorusunun cevapları arasında mantarların giderilmesi bakımından fayda sağlayan bazı uygulamalar ve yöntemler bulunmaktadır. Reçetesiz alınabilen antifungal tırnak kremi ve merhemler kullanılabilir. Tırnak yüzeyinde beyaz lekelerin ortaya çıkması durumunda tırnak törpülenmeli, suya batırılmalı ve kurutulmalıdır. Daha sonra krem ya da losyon uygulanmalıdır.
Tırnak kesimine dikkat edilmeli ve tırnaklar genellikle kısa tutulmalıdır. İlaçların daha derin katmanlara ulaşması için, ağrı ve basıncın azalması için de önemlidir. Ayak bakımının düzenli olarak yapılması gerekir. Kişide kan dolaşımı zayıf ve ayak tırnaklarının kesimini kendisi yapamadığında düzenli olarak ayak sağlık merkezine gitmesi gerekir.
Tırnak Mantarı İlacı
Tırnak mantarı ilacı, mantar enfeksiyonu olan kişilere doktorlar tarafından reçete edilen ve mantar tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar el ya da ayağa uygulanması gereken antifungal ilaçlar olarak bilinir. Bazı vakalarda oral ve topikal antifungal tedaviler bir arada kullanılmaktadır. Bu ilaçlar şu şekildedir:
Oral Antifungal İlaçlar
Genellikle mantar enfeksiyonunda ilk tercih edilen ve enfeksiyonu hızlı temizleyen yöntemdir. Bu nedenle doktor tarafından reçete edilebilir ve kullanım dozu söylenir. Ayrıca ciddi yan etkilere sebep olabileceği için bu tür ilaçların kullanımı sırasında düzenli olarak kan tahlili yapılması gerekir.
İlaçlı Oje
Tedavide farklı bir yöntem olarak tercih edilebilir. Tırnaklara ve çevre dokulara günde bir defa uygulanmaktadır. Doktor tavsiyesi üzerine kullanılması gereken antifungal oje tedavisinde, bir hafta sonra uygulanan tabakaların temizlenip tekrar sürülmesi gerekir. Ayrıca yaklaşık bir yıl süreyle günlük olarak kullanılması önerilebilir.
İlaçlı Tırnak Kremi
Mantar enfeksiyonu tedavisinde doktor tarafından verilen ve kişilerin tırnaklarına uygulayabileceği olan bir antifungal krem reçete edebilir.