Bireyin tehdit edici çevre unsurlarına karşı gösterdiği tepkinin stres olarak tanımlandığını ifade eden uzmanlar, stresin bulaşıcı olduğunu ve baş etme mekanizması öğrenilmediğinde kişilerde yıkıcı etkilere yol açtığını ifade ediyor. Stresin öğrenmeyi de zorlaştırdığını vurgulayan uzmanlar, stres anında kalp atışında hızlanma, mide bulantısı, titreme ve baş dönmesi gibi etkilerin görüldüğüne dikkat çekerek, stresi azaltmak için fiziki egzersizler yapılmasını, müzik dinlenilmesini, aileden destek alınmasını tavsiye ediyor.
Bireyin tehdit edici çevre özelliklerine karşı gösterdiği tepkinin stres olarak tanımlandığını belirten Uzman Klinik Psikolog Dr. Yıldız Burkovik, “Stres bulaşıcıdır. Çalışan bir kişiyi etkileyen bir durum varsa diğer kişilere de yayılır. Bu durum domino taşları gibidir. Baş etme mekanizmasını öğrenmedikçe arka arkaya gelen darbeler ya da darbe olarak görülen şeyler kişileri yıkar ve kişi kendini en şanssız kişi olarak görür ve kendini bırakır. Stresle baş etme öğrenilmezse ev ve sosyal çevre ile iletişim bozulur, iş yerinde verimlilik azalır, işten çıkarılma ve istifalar görülür. İşveren doğru bir strateji uygulamazsa kayıplar kaçınılmaz olur” dedi.
Korku ve Stres Öğrenmeyi Nasıl Etkiler?
Uzman Klinik Psikolog Dr. Yıldız Burkovik, beynimize gelen uyarıların hücreler arasında iletilip değerlendirilmesinde yaklaşık 500 milyar sinapsin görev aldığını söyledi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Ancak onların yardımıyla düzenli bir biçimde düşünmek, öğrenmek, tanımak ve hatırlamak mümkün olur. Stres durumunda sinapsların işleyişi bozulur. Stres durumunda adrenalin ve noradrenalin oranı yükselir. Böyle bir durumda bir hücreye ulaşan impulslar bir diğerine geçemez. Bu an panik içinde olduğumuz gerginliği fazla miktarda yaşadığımız andır. Ne kadar iyi öğrenmiş olursak olalım öğrenme alanı bloke olur, bedensel tepkiler ile birlikte düşüncede blokajlar ortaya çıkar. Ayrıca organizma alarm durumuna geçer ve bu nedenle negatif yönde hormonal reaksiyonlar dizisi oluşur ve düşünme ile kaydetme imkanı ortadan kalkar. Eğer öğrenme stressiz olarak, huzurlu ve rahat biçimde gerçekleştiyse daha ayrıntılarla ve daha kalıcı olarak gerçekleşecektir. Çünkü korku ve stres öğrenilenin tam algılanmamasını, anlaşılamamasını sağlayacaktır ve elbette ki arada pek çok kopukluklar olacaktır. Bu sonuç öğrenme için belirli düzeyde stresin yol açtığı kaygıya ihtiyaç olduğunu, herhangi bir kaygı olmadan öğrenmenin zor olduğunu gösteriyor.”
Stres Esnasında ve Sonrasında Nasıl Etiler Oluşur?
Stres esnasında kişilerde bazı tepkilerin açığa çıktığını belirten Uzman Klinik Psikolog Dr. Yıldız Burkovik, “Kalp atışında hızlanma çarpıntı, göğüs ağrısı, kaslarda gerilim ve ağrı, kan basıncında yükselme, baş dönmesi, yorgunluk, bayılma hissi, uyuşma, yutkunma güçlüğü, ürperme, göz bebeklerinde büyüme, titreme, ateş basması, nefes alamama, mide bulantısı, sık idrara çıkma veya sıkışma hissi, adet sorunları, ağız kuruması, karın ağrısı ve ishal gibi tepkiler örnek olarak gösterilebilir. Stresin bir de uzun dönem etkileri var. Bunlar da baş ağrısından migrene dönüşmesi, kalp hastalığı, depresyon, hafıza rahatsızlıkları, diyabet, uyku bozuklukları, bağışıklık hastalıkları, psikosomatik hastalıklar, panik ataktan bozukluğa dönüşmesi, kanser, korkular ve fobiler şeklinde sıralanabilir” dedi.
Stres İle Nasıl Mücadele Edilir?
Uzman Klinik Psikolog Dr. Yıldız Burkovik, stresi azaltmaya yardımcı olacak eylem ve aktiviteleri şöyle sıraladı:
- Fiziki Egzersizler (Spor)
- Müzik
- İçini Dökme ve Stres Danışma
- Dua
- Aile ve Grup Dayanakları / Grup Desteği
- Stres Durumunun İyi ve Doğru Tahlili (Problem Solving)
- Boş Kalmamak
- Beslenme Alışkanlığı