Kolajen, vücutta deri, kemik ve tendonlar başta olmak üzere pek çok organda bulunan ve bağ dokularının hem yapısal hem de işlevsel özellikleri için gerekli olan bir proteindir. İnsan vücudunda en fazla bulunan proteindir ve vücuttaki protein seviyesinin üçte birini karşılar. Vücudun temel yapı taşlarından biri olarak bilinirken, dokuları da bir arada tutar ve şekillendirir. Vücuttaki üretimini artırmak için birçok besinden, gıdadan ve farklı takviyelerden fayda sağlanabilir.
Vücuttaki dokuların, organların ve farklı yapıların işlevselliğine katkı sağlayan bu protein, özellikle deri, saç, tırnak, kemik ve kıkırdak gibi dokulardan bulunmaktadır. Bu sebeple azalması sonucunda bu dokularda bazı hasarlar ve olumsuzluklar meydana gelebilir. Vücuttaki üretimini artırmak için birçok gıdadan ve besinden fayda sağlanabilir.
Kolajen Hangi Besinlerde Vardır?
Kolajen üretimine en çok destekleyen besinler arasında kemikli etler bulunmaktadır. Kemiklerin içerisinde yer alan ilik, bu proteinin üretimine katkı sağlayan aminoasitleri içerir. Bu sebeple ilikli kemik suyu yemeklere katılarak fayda sağlanabilir. Kolajen içeren besinler şu şekilde sıralanabilir:
- Kemik suyu
- Kırmızı etler
- Beyaz etler
- Süt ve süt ürünleri
- Yumurta beyazı
- Balık
- Sakatatlar
Bu tür besin ve gıdalarda olmakla birlikte aynı zamanda cilt ve vücudun farklı bölümleri tarafından da üretilir. Genç olan deride bu tür proteinler daha fazla bulunur. Yaşın ilerlemesi ile beraber üretiminde azalma görülür. Bu nedenler besinler ve takviyeler aracılığıyla vücuda alınması gerekebilir.
Bu tür bir proteinin vücuda kazandırılması bakımından farklı yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler şunlardır;
- İçeriği yüksek olan besinlerin düzenli olarak tüketilmesi
- Toz şeklinde olan takviyelerin alınması
- Beslenme bakımından şurup takviyeleri,
- Bu proteini içeren bakım malzemelerini kullanma
- Kemikli et suyunu yemeklerde kullanma veya içme
Bunların yanı sıra bazı meyvelerde, sebzelerde ve bazı bitkilerde de bulunur. Bunlar şu şekildedir:
- Portakal
- Greyfurt
- Limon
- Çilek
- Muz
- Brokoli
- Domates
- Ispanak
- Tatlı patates
- Lahana
- Sarımsak
- Kiraz
- Kereviz
Kolajen Ne İşe Yarar? Faydaları Nelerdir?
İnsan vücudunda yer alan en fazla protein olarak bilinmektedir. Vücuttaki protein miktarının üçte birini oluştururken, cilt dışında; bağ dokuları, tendonlar, eklemler, damar duvarları, göz, diş, saç, tırnak ve kemikler olmak üzere vücuttaki tüm doku ve organlarda bulunur. Vücudun yapısal bütünlüğünü sağlamaya yarar.
Kolajen faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Yeni hücrelerin büyümesine yardımcı olan dermiste (orta deri tabakası) fibroblastların oluşmasını sağlar
- Ölü cilt ve deri hücrelerinin yenilenmesinde rol oynar
- Organları korur, kemik ve kasları bir arada tutar
- Cildin yapısını yeniler, güçlendirir ve esneklik kazandırır
- Kanın pıhtılaşmasında yardımcı olur
Kolajen Türleri Nelerdir?
Kolajen türleri bakımından tanımlanmış olan 19 tip bulunmaktadır. İnsan vücudunda en önemli olarak görülen çeşitleri ise; tip 1, tip 2, tip 3 ve tip 4 tip olarak bilinir. Vücudun çeşitli bölgelerinde ve dokularında yer alan bu türler şu şekildedir:
Tip 1: Vücutta en çok olan türdür. Cilt, kemik ve bağ dokularında bulunur.
Tip 2: Eklemlerde ve kıkırdaklarda bulunur.
Tip 3: Kasların, arterlerin ve organların yapısını desteklemek amacıyla bu bölgelerde bulunur.
Tip 4: Deri katmanların yer alır.
Kolajen Eksikliğine Neden Olan Faktörler
Vücuttaki doğal üretim 20’li yaşlar sonrasında azalmaya başlar. Vücutta gelişen serbest radikallerde ise bu proteinin daha hızlı yıkılmasını sağlar. Güneşe ve gün ışığını uzun süreli ve aşırı maruz kalmak, hava kirliği, stres, sigara kullanımı ve bazı çevresel faktörler gibi kişinin yaşam tarzının kötü olması, şeker içeriği fazla besinler tüketme, bu tür serbest radikallerin artmasını sağlayarak kolajen eksikliğine neden olur. Vücutta azalma yaşandıkça ciltteki esneklik azalır ve kırışık bir görünüm hali alır. Ayrıca eklemlerdeki ağrı artarken, kaslarda gevşeme gibi durumlar meydana gelir.
Kolajen Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Genellikle yaşın ilerlemesi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Kişiye yapılan bazı kan testlerinde eksiklik durumu olup olmadığı belirlenebilir. Ayrıca bu durumun yaşanması halinde kişinin vücudunda bazı farklılaşmalar da gözlemlenir. Kolajen eksikliği belirtileri şunlardır:
- Ciltte ve deride kırışıklık veya sarkıklık olması
- Kaslarda küçülme, zayıflama ve kas ağrıları
- Eklemlerde ağrı ve eklemlerin sertleşmesi
- Hareketlilik kaybı
- Kan akışı ile ilgili problemler
- Sindirim sistemi sorunları