“İnsanı anlamak için evrimsel psikolojiyi anlamak gerekiyor”

Üsküdar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Canan, yeryüzündeki en önemli konuların başında gelen “insanı anlamak” konusunun daha iyi anlaşılması ve toplumsal sorunların çözümü için evrimsel psikolojinin bilimsel ortamda tartışılması gerektiğini söyledi.

Üsküdar Üniversitesi Altunizade Kampüsü’nde gerçekleştirilen 1. Uluslararası Evrimsel Psikoloji Kongresi, Üsküdar Üniversitesi, Avicenna İbni Sina Sağlık Derneği ve Açık Beyin tarafından organize edildi. Dünyada ve ülkemizde evrim üzerine çalışmalar yapan uzmanlar ve önemli isimlerin bir araya geldiği kongre yoğun ilgi gördü.

Toplumsal sorunları çözmek için evrimsel psikoloji tartışılmalı

Kongre Danışmanı, Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Canan, kongrenin açılış konuşmasında insanı anlamak ve toplumsal sorunları çözmek için evrimsel psikolojinin bilimsel zeminde tartışılması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Sinan Canan, “Evrimsel psikoloji konusunu bilimsel bir zeminde sağlam bir şekilde tartışmaya uygun hale getirmek ve bana sorarsanız yeryüzündeki en önemli konu olan “insanı anlamak” dediğimiz meselede çok önemli bir başlangıç noktası. Evrimsel psikoloji insanı anlamaya çalışıyor. Bu bilgiyi, doğru düşünmeyi ve doğru kullanmayı öğrenirsek kafamızdaki birçok kişisel sorunun yanı sıra; toplumsal birçok problemimizde, insana dair birçok sorunumuzda farklı açılardan yürüyüp çözebilme şansımız olacak” diye konuştu.

Hakikat kıvılcımları çıksın, yeni şeyler öğrenelim

“Bizim derdimiz, insanı anlamak ve bunun için de evrimsel psikoloji konuları bence çok merkezde yer alıyor” diyen Prof. Dr. Sinan Canan, yeni fikirlerin farklı fikirlerden doğduğunu belirterek bu kongrede de farklı fikirlerin tartışılmasının önemli olduğunu söyledi. Canan, şunları söyledi:

“Bugün burada, dünyanın çeşitli yerlerinden gelen, ülkemizden katılan çok dolu insanlarla bu konuyu masaya yatırmaya çalışacağız. Bu kongreyi kurgularken en önemli amacımız, ünlü şairimiz Namık Kemal’in de söylediği gibi, bârika-i hakikat doğsun diye yani hakikat kıvılcımları çıksın diye, fikirlerin değiş tokuşundan ve aklımıza hep yeni bir şeyler gelsin, yeni bir şeyler öğrenelim diye farklı alanlarda bilgi biriktirmiş insanları buraya davet etmeye çalıştık. Bir başka amacımız; biyolojide “kenar etkisi” dediğimiz şeyi fikirlerimizde gerçekleştirebilmek. Farklı alanlarda çalışan, farklı düşüncelere sahip, farklı dünya görüşleriyle insanları bir araya getirip, doğada “ekoton” adı verilen o sınırlarda buluşan farklı ortamların faydalarından istifade etmek. Bilirsiniz farklı fikirlerde olan, insanlarla tanışıp konuştuğumuzda her zaman yeni şeyler öğrenirsiniz. Bugünkü programın amacı da bence temel olarak bu. Bir amaç daha var, buna da ben “tohum etkisi” diyorum. Burada konuşulacak her bir konu, zihinlerimize birer tohum gibi düşecek. Benim zihin toprağım biraz eski dolayısıyla burada çok fazla bir filizlenme falan olur mu bu saatten sonra bilmiyorum; ama genç arkadaşlarımızın zihinleri çok taze, toprakları çok verimli. Düşen bu fikirlerin oralarda nelere sebep olabileceğini şahsen görmek isterdim. İnşallah biz buralardayken bu ürünlerin fikirlerini de hep beraber yaşamaya başlarız. Biz bu faaliyetleri yapmaya devam edeceğiz. “
Psikoloji içinde bile bu konuyu bilimsel bir disiplin içinde görenlerin sayısının çok az olduğunu belirten Prof. Dr. Sinan Canan, “Öncü bir üniversite olarak bu konunun ilk ulusararası toplantısını yapmayı üzerimize vazife edindik. Kongrenin temel amacı, insanların birbirleriyle bu konuları tartışabilecek bilimsel bilgiyi sağlamaları, en güncel bilgilerden haberdar olmaları ve böyle bir bilimsel alanın artık Türkiye’de Üsküdar Üniversitesi öncülüğünde diğer üniversitelere de yayılması. Çünkü bu insan davranışlarını anlamanın insanı anlamanın şu anda en önemli alanlarından bir tanesi. Biz de beyin bilimlerindeki Türkiye’deki öncülüğümüzden yola çıkarak bu alanın da Türkiye’de faaliyete geçmesini ve bu konuda yayınlar üretmesini çok önemsiyoruz. Bu konuda üstümüze düşen görevi, genç arkadaşlarımızla beraber yapıyoruz” diye konuştu.

“Ahlakın Evrimi” anlatıldı

1.Uluslararası Evrimsel Psikoloji Kongresi’nde akademisyen Hasan Galip Bahçekapılı, “Ahlaki Yargıların ve Prososyal Davranışın Evrimsel Temelleri” başlıklı sunumunda çocuklar ve şempanzeler üzerinde davranış konusunda deneysel sosyoloji ve psikoloji alanında yapılan araştırma ve çalışmalardan bahsetti. Ahlaki yargılarda bulunmanın, grup halinde işbirliği, uzun süre ahenk içinde bulunmayı sağlamada maddi cezalandırmaya göre daha etkili olduğunu belirten Bahçakapılı, insanların nasıl bir ahlaki üne sahip olduklarına önem verdiklerini ifade etti. Bahçekapılı, “Bulgular ahlaki yargılamada bulunma kapasitesinin grup içi işbirliğini sağlamaya, bir kere sağlandıktan sonra muhafaza edilmesine yönelik olarak evrimleştiği fikrini destekliyor” dedi.

ABD’deki George Washington Üniversitesi’nden Francys Subiaul, “Sosyal Zekanın Evrimi” başlıklı konuşmasında insanlar ve şempanzeler üzerinde yapılan çalışmalardan, kültürel evrimden söz etti.

Dr. Alp Sirman’ın “Şiddetin Evrimi” başlıklı sunumunu yaptığı kongrede Katherine P. Kauffman da “Duyguların Fonksiyonu ve Evrimi” başlıklı konuşma yaptı. Kongre, ÜÜTV ve ÜÜRadyo’dan canlı olarak yayınlandı.