Gaz sancısı, besin ve gıdaların sindirimi sırasında mide ve bağırsakta hava oluşması ya da istem dışı yutulan hava ile meydana gelebilir. Çok fazla hava yutulması sonrasında veya gıdaların sindirimi sonucu artan gaz ile birlikte vücuttan atılması zor bir hal alır ve bu durum sonucunda ortaya çıkar. Besinlerden kaynaklanabilen bu sorunu çoğu zaman yeme alışkanlığında yapılan birkaç değişiklik ile gidermek mümkündür.
Tüketilen besinlerin içeriği, yemeği çok hızlı tüketme, hareketsiz bir yaşantı sürdürmek, yemek yenildiği sırada ağzın çok fazla açık kalması gibi birçok etken neden olabilmektedir. Normal ve sağlıklı denebilecek bir sindirim sonucunda, bir kişi günlük yaklaşık 20 kez gaz çıkarabilir. Bu durum bebeklerde daha sık yaşanmaktadır. Süt miktarı bebeklerin bağırsaklarındaki gaz oranını artırmaktadır.
Gaz Sancısı Neden Olur?
Beslenme alışkanlıklarının yanında günlük yapılan rutinler de gaz sancısı nedenleri arasında olabilir. Bununla birlikte kişide şişkinlik durumları, ishal ya da kabızlık problemleri artabilir.
Bağırsakta yer alan faydalı bakterilerin solunum sırasında yutulan hava ve gıdalar ile fermente sonucunda mide ve bağırsaklarda bu problem ortaya çıkar. Bunun sonucunda meydana gelen gaz normal bir şekilde vücuttan atılamadığı için birikir ve sancılara yol açar.
Sancıların şiddeti oluşan gaz miktarına göre farklılık gösterebilir. Bu durum önemli bir sağlık problemi oluşturabilirken genellikle çok fazla dikkate alınmamaktadır. Bağırsaklarda biriken gaz, vücuttan dışarıya atılmadığında ve biriktiğinde kişide bazı kasılmalar, kramplar ve sancılara neden olabilir. Bu nedenle vücuttan dışarı atılması çok önemlidir.
Gaz oluşumunu artıran besinlerin tüketimi bu duruma neden olabilmektedir. Ayrıca huzursuz bağırsak sendromu ya da çölyak hastalığı bizi birtakım sindirim sistemini etkileyen hastalıklar da bu duruma neden olabilir.
Sadece beslenmeden kaynaklandığı düşünülse de bu duruma neden olan pek çok durum yer almaktadır. Bakteriyel problemler vücutta farklılaşan hormonal düzenlerden dolayı sindirim sisteminin çalışmasında ortaya çıkan değişiklikler de neden olabilir.
Gaz sancısı neden olur veya en sık neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:
- Hareketsiz yaşam sürdürmek
- Tüketim sırasında istem dışı çok fazla hava yutulması
- Ayak ve karın bölgesinde yaşanan üşütmeler
- Çok fazla lif içeren besinlerin tüketilmesi
- Tarihi geçen besinlerin tüketimi
- Herhangi bir gıdaya karşı vücudun verdiği tepki ve hassasiyet
- Çok fazla alkol ve sigara tüketmek
- Uzun süreli sakız çiğneme ve beraberinde hava yutulması
- Uzun süreli gaz çıkaramama problemi
- Süt ve benzeri ürünlerin aşırı tüketimi
- Bağırsaklarda ve sindirimde yaşanan problemler
- Aşırı oranda baharatlı ve yağlı gıdaların tüketimi
- Hızlı yemek yeme ve çiğnemeden tüketmek
- Adet öncesinde yaşanılan bazı ataklar
Bunların yanı sıra ülseratif kolit ya da crohn hastalığı gibi bazı kronik bağırsak problemleri de bu durumun semptomu olabilmektedir. Bu durum yanında ince bağırsaktaki bakteri seviyesinin değişikliği bu duruma neden olabilir.
Gaz Sancısı Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler genellikle herkeste aynı görülmektedir. Bazı kişilerin yaşadığı sancı problemleri günlük yaşantıları olumsuz yönde etkileyebilirken, iş ve eğitim hayatında da engel olabilecek sorunlara neden olmaktadır.
Gaz sancısı belirtileri şu şekildedir:
- Geğirme ve gaz çıkarma
- Karın bölgesinde ortaya çıkan kramp ve ağrılar
- Karın bölgesinde gelişen şişkinlik ve basınç hissiyatı
- Karnın normale oranda daha büyük görülmesi
Ağrı ve şiddetlerin çok fazla ve dayanılmaz olduğu durumlarda günlük rutin işlerin yapılmasına engel olabilir. Belirtilerin yaşanmaya başladığı sıralarda vakit kaybetmeden kişinin uzman hekimlerce muayene edilmesi ve kontrollerin yapılması gerekmektedir.
Gaz Sancısı Teşhisi
Sancıların başladığı durumlarda kişinin doktora görünmesi önemlidir. Sancıların çok fazla olduğu ve dayanılmaz bir hal aldığı durumlarda doktor sancılara neden olan problemi belirlemeye çalışmaktadır. Gaz sancısı teşhisi ve tanı konulması bakımından doktorun gerekli gördüğü işlemler yapılır.
Bu nedenle vakalarda kişini hastalık öyküsü ve beslenme alışkanlığı öğrenilir. Sonrasında normalin dışında bir durum ya da hassasiyet olup olmadığı anlaşılması bakımından fiziki muayene yapılır. Doktorun gerekli gördüğü durumlarda stetoskop ile karın dinlenebilir.
Kişinin kilosunda yaşadığı farklılıklar hakkında bilgi sahibi olmak isteyen doktor, sindirim sisteminin çalışması bakımından birtakım sorular da sorabilir ve bu durumu belirlemeye çalışır. Bu durumda birtakım idrar ve dışkı testleri istenebilir. Enfeksiyon sonucunda ortaya çıktığı düşünülürse kişiye bazı kan testleri de yapılabilir.
Gaz Sancısı Nasıl Geçer? Tedavisi Nasıl Olur?
Gaz sancısına iyi gelen bitkiler veya bazı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemleri kişi kendi kendine uygulayabildiği gibi doktor önerisi ve tavsiyesi üzerine uygulamaları önerilmektedir.
Bazı bitkilere ve besinlere karşı vücudun alerjik reaksiyon göstermemesi bakımından doktorun önerdiği ve gerekli gördüğü yöntemler uygulanmalıdır.
Bunların yanı sıra gaz sancısı nasıl geçer sorusuna cevap olabilecek ve fayda sağlayabilecek birtakım bitkisel yöntemler şu şekildedir:
- Zencefil, mide problemleri, bulantı, gaz sıkışmaları, hazımsızlık gibi sorunlara fayda sağlar
- Papatya çayı, oluşan krampların önüne geçerek, iltihap oluşumunu da engeller
- Nane çayı, midede yaşanan gurultuları önleyerek sancılardan kurtulmaya fayda sağlar ve sindirim sistemini rahatlatıcı etkisi bulunur
- Kimyonun tohumunun çiğnenmesi vücutta oluşan gaz daha rahat vücuttan atılabilir
- Bal kabağı tüketimi, gaz oluşumuna ve birikimine engel olarak sindirime fayda sağlar
Bunların yanı sıra yetişkin kişilerde ve bebeklerde tedavi seçenekleri ve yöntemleri farklıdır. Herhangi bir nedene bağlı olarak yaşanabilen gaz sorunu sonrasında kişinin öncelikle uzman bir doktor tarafından muayene edilmesi ve durumun belirlenmesi gerekmektedir. Doktorun gerekli gördüğü tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.
Bebek ve Çocuklarda Gaz Sancısı
Bebek ve çocuklarda gaz sancısı problemi genellikle bir rahatsızlık olarak görülmez. Bu durum bebeğin dış dünyaya alışma süreci olarak görülür ve fizyolojik bir durumdur.
Emzirme dönemlerindeki kadın bireylerin tükettiği gıdalar direk olarak süte etki sağladığı için bazı besinlerin tüketimine dikkat edilmelidir.
Bu soruna neden olan besinler arasında; sarımsak, soğan, asitli içecekler, turunçgiller ve bazı gıdalar neden olabilir. Bunların yanı sıra gün içerisinde bebeğin çok fazla emzirilmesi ve bu duruma bağlı olarak bebeğin hava yutması da gaz problemini etkileyebilir.
Bebekler acıya karşı daha hassas olduğu için bu sancıların yaşanması durumunda çok fazla ağlayabilirler. Gün içinde herhangi bir saatte yaşanabilen bu ağrı ve sancılar genellikle akşam saatlerinde daha fazla yaşanmaktadır.
Bebeklerin yaşadığı bu ağrıları anlayabilmek basittir. Bebekler gaz sorunu yaşadıklarında genellikle bacaklarını karınlarına çeker ve yüzleri kızarır. Karınları şişebilir ve gerginlik görülebilir.
Sadece anne sütü ile beslenmesini sürdüren bebekler, anne sütünün yanında mama kullanan bebeklere oranla daha az gaz ağrısı yaşarlar. Bebeğin yaşadığı sancı problemleri bebeğin her gıda alımından ve beslenmesinden sonra gazı çıkarılması sonucunda ağrıların oluşumu biter ve bu durumun önüne geçilebilir.
Karnabahar, lahana ve baklagiller gaz yapıcı gıdalar olarak görüldüğünden emziren annelerin beslenme programında yer almaması durumunda gaz oluşumunun önüne geçilebilir.
Bebeklerin karnına ve sırtına masaj yapılması ve ılık bir bezle müdahale edilmesi gaz çıkarma konusunda fayda sağlayabilir. Ayrıca bebeği kucağa alıp sırtını sıvazlama, hafifçe sallamak gazın çıkmasında etkili olabilir.
Yetişkinlerde Gaz Sancısı
Yetişkinlerde ortaya çıkan karın ağrıları ve gaz problemlerinin önüne geçilmesi ve bu durumun çözülmesi bebeklere oranla daha karmaşık bir durumdur. Bazı gıdalar gaz oluşumuna neden olabilirken bunlar; lahana, fasulye, soğan, çok fazla lif oranı bulunan gıdalar, armut ve elmadır.
Birey beslenmesini düzenleyerek ve inceleyerek, hangi besinin gaz oluşumuna sebep olduğunu belirleyebilir ve bu besinden uzak durarak sorunu ortadan kaldırabilir. Süt ürünlerini aşırı tüketmek de gaz oluşumuna neden olabileceği için kişilerin laktozsuz süt tercih etmeleri önerilmektedir. Gün içerisinde sıklıkla su içmek sindirimin çalışmasına katkı sağladığı için sancıların da önüne geçebilir.
Tüm bunların uygulanması halinde devam eden sorunlar sonucunda kişinin vakit kaybetmeden uzman doktorlar tarafından görünmesi ve gerekli kontrollerin yapılıp tedavi sürecinin planlanması gerekmektedir.